In najaar 2015, maar ook al in vorige edities, wees de jaarlijkse absenteïsme-benchmark van Securex op een exponentiële stijging van langdurige afwezigheden mede door de toename van overmatige stress.
Wat feiten op een rijtje:
Ruim 1 op 4 Belgische werknemers heeft meerdere spanningsklachten
Bijna 1 op 10 werknemers kampt met een reële burn-out
Bijna 2 op 3 Belgische werknemers ervaart (negatieve) stress op het werk
Spanningsklachten zijn in stijgende lijn
Hoge anciënniteit in organisatie en in functie leiden tot meer stress
Een werknemer met burn-out is gemiddeld 96 dagen thuis
Autonomie en persoonlijke fit met job en organisatie verminderen de stress
Wanneer men niet meer met zijn stress kan omgaan, ontstaan fysieke en psychische gezondheidsklachten die zich kunnen uiten in een ander gedrag.
Symtomen van burn-out
In grote lijnen wordt burn-out gekenmerkt door een overheersend gevoel van vermoeidheid en uitputting. Je hebt als het ware je lichaam en geest te lang gepushed (voor welke reden dan ook) waardoor het uitgeput geraakt. Je denkt veel na, tot het piekeren wordt en ‘wat als’ en ‘wat had ik...’ normale vragen worden. Je ziet eerder overal de nadelen en negatieve kanten van. Het piekeren en minder positieve ingesteldheid komen je slaap meestal niet ten goede en zo kom je in een vicieuze cirkel terecht.
Doordat niet alleen je lichaam maar ook je brein uitgeput raakt zal je ook steeds vaker dingen vergeten, moeilijker op woorden komen, het steeds lastiger vinden om je te concentreren waardoor ook je prestaties achteruit zullen beginnen gaan. En ook dit wordt in stand gehouden doordat je dan bijvoorbeeld langer gaan werken.
Naast de oververmoeidheid an sich zal ook je gedrag stilaan veranderen: korter reageren, prikkelbaarder, huilbuien, eetaanvallen zijn allemaal mogelijke gevolgen.
Overmatige stress en overbelasting uiten zich in allerlei symptomen op zowel lichamelijk als psychisch vlak, als op het vlak van je gedrag. Laat ons even een aantal mogelijke symptomen van burn-out op een rijtje zetten:
Lichamelijke symptomen
Aanhoudende moeheid (ook als je een nacht goed geslapen hebt) - Slapeloosheid - Moeite om in slaap te vallen - Onrustig slapen
Regelmatiger grieperig gevoel
Hartkloppingen - Verhoogde hartslag - Verhoogde bloeddruk
Gevoel van (lichamelijke) uitputting - Geen energie meer hebben om nog iets te doen (ook niet de dingen die je anders leuk vindt) - Last van pijnlijke spieren
Nek- en schouderpijn, Rugpijn - Spanning op de buikstreek: maagpijn, darmstoornissen
Misselijkheid of een maag die ‘van streek’ is - Opgeblazen gevoel in de buik - Slechte eetlust
Hoge ademhaling, oppervlakkig ademen - Hyperventilatie – Benauwdheid - Drukkend of beklemmend gevoel op de borst - Pijn in de borst-streek
Geen of weinig zin in intimiteit en vrijen
Hoofdpijn - Wazig zien of vlekken voor de ogen zien - Duizeligheid of een licht gevoel in het hoofd - Flauwvallen
Overmatige transpiratie - Tintelingen in de vingers - Beven
...
Psychische symptomen
Niet meer tot rust kunnen komen, gejaagdheid – Ongeduldigheid – Opgejaagd gevoel
Prikkelbaarheid, geïrriteerd zijn - Sterke stemmingswisselingen
Niet meer kunnen genieten, lusteloos en futloos zijn
Gevoelens van onzekerheid, minder zelfvertrouwen
Concentratieverlies
Angst- en paniekklachten en –gevoelens - Wantrouwend
Huilbuien, zomaar erg emotioneel worden – Emotioneel uitgeput
Geheugenproblemen, Vergeetachtigheid
Snel(ler) kwaad
Jezelf snel(ler) ergeren
Gevoel van machteloosheid, onmacht - Gevoel van zinloosheid, leegheid – Neerslachtigheid - Sombere stemming
Chaotische gedachten - Piekeren, Gedachten die maar blijven malen – Het gevoel van incompetentie
GEDACHTEN die me stress bezorgen:
ik kan het niet meer aan
er is geen uitweg uit mijn situatie
ik kan er niet meer tegen
ik ben minder waard dan vroeger
ik kan niet meer mee
ik ben nergens goed in
ik weet niet hoe ik het moet aanpakken, hoe ik er moet aan beginnen
anderen zullen me in de steek laten
het lukt me toch nooit, ik kan dat niet
ik mag zeker geen fouten maken
ik moet alles onder controle hebben
ik moet voldoen aan de verwachtingen van anderen
anderen zijn niet te vertrouwen (ik kan gekwetst worden)
wat zullen anderen wel niet van me denken of zeggen
...
Gedragsveranderingen:
Steeds vaker dingen vergeten, Vergeetachtigheid - Concentratie-verlies en –problemen - Moeite om helder en klaar te denken
Moeilijk(er) op woorden komen
Opgejaagd reageren - Sneller geïrriteerd reageren (ook voor kleine zaken)
Minder en/of trager presteren - Meer fouten maken
Zonder reden een snipperdag nemen - Moe terugkomen van een (relax)vakantie
Taken verzuimen die je vroeger niet zou verzuimen - Boven of onder je niveau werken – Overwerken – Minder presteren
Eigen sterke kanten en talenten niet herkennen en/of kunnen benoemen
Steeds minder sociale contacten opzoeken, steeds meer anderen mijden, afstand nemen van vrienden en kennissen - Minder tot niet meer met anderen communiceren - Niet meer aanwezig zijn in relaties met anderen
Steeds meer roken, alcohol of drugs gebruiken - Steeds meer slaap- en kalmeermiddelen gebruiken
Wanneer je van een aantal van de hierboven vermelde symptomen last hebt, wordt het tijd om flink gas terug te nemen en er iets aan te doen.
Ontevredenheid over je job merk je dus helaas niet enkel 9 to 5, maar kan je hele leven en zelfbeeld gaan overheersen, bekijk het maar als een algemene malaise. Je wil elke maandag dat het al vrijdag is en raakt nog moeilijk je bed uit. Je weet ergens wel dat er 'iets is met het werk', maar je kan niet benoemen wat. Is het je baas, de omgeving, de bedrijfscultuur?
Tijdelijk dipje of is er meer aan de hand?
Het moeilijkste is natuurlijk om te bepalen of je met een tijdelijk 'dipje' zit dat wel weer overwaait, of echt stappen moet ondernemen. Je werk echt beu zijn heeft natuurlijk te maken met een opeenstapeling van factoren, zowel fysiek als emotioneel. Daarnaast kan de één kan er beter mee om dan de ander. Soms is het besef er wel, maar is de stap om er iets aan te doen een brug te ver.
Houd je ogen open voor deze signalen, en onderneem op tijd stappen als je merkt dat je niet meer gelukkig bent met je job.
Ik ben mijn job beu, wat nu?
Je hebt voor jezelf bepaald dat het tijd is voor verandering, maar hoe begin je daar aan?
Job of bedrijf?
Op welk van de twee vlakken zit jouw grootste energielek; is het de job zelf en de omkadering, of (de cultuur van) het bedrijf? Maak dat eerst voor jezelf uit.
Interne zoektocht
Probeer eerst om binnen het bedrijf zelf op zoek te gaan naar een functie of jobinvulling die beter bij jou past. Dat kan door een gesprek met achtereenvolgens:
- Je baas. Hij of zij kent de mogelijkheden binnen het team het beste. Soms kan het verschuiven van enkele taken al genoeg zijn om opnieuw graag te gaan werken.
- HR. Volstaat een babbel met de baas niet, praat dan eens met de HR-afdeling van jouw bedrijf om te zien wat mogelijk is.
- Je netwerk binnen het bedrijf. Spreek mensen van andere afdelingen aan, en laat hen weten naar welke functie je op zoek bent om je competenties en talent optimaal te benutten. Zeg hen dat zij iets laten weten als er ergens zo'n plekje vrijkomt.
Externe zoektocht
Spreken het bedrijf zelf en de cultuur binnen het bedrijf je niet (meer) aan, dan pas ga je extern op zoek te gaan naar een andere job.
Energiegevers en rustbrengers, buiten het werk
In veel gevallen is het ook zo dat alleen van job veranderen niet noodzakelijk de oplossing zal bieden.
Kijk naast je job ook eens na welke dingen je energie brengen? Hoe lang is het geleden dat je deze activiteiten hebt opgepakt? In welke hobbies of vrijetijdsbestegingen zitten deze energiegevers? Deze zijn immers noodzakelijk om de draaglast van het werk en leven verder te dragen.
Daarnaast vergeten velen dat er ook momenten van rust nodig zijn. Bij de ene is dat met een boek in de zetel, de andere wil naar muziek luisteren of een film zien. Het doet er niet toe wat het is maar zorg ervoor dat je op zeer regelmatige tijdstippen ook rust inbouwt. Je zal de (werk)druk langer volhouden als je bij tijd en stond de boel gewoon eens de boel laat.
Positieve doelen
Een belangrijke basis voor een het voorkomen van een burn-out of duurzaam herstel is een helder geformuleerde positieve toekomst-wens waarin er balans is tussen draaglast, en draagkracht, tussen energievreters, energienemers en rustbrengers. Het gaat er om wat je wél wilt. En dat is voor iedereen verschillend omdat ieder van ons uniek is. Zorg tijdens je begeleiding voor een professioneel geschoolde psycholoog, therapeut of coach die ook de nodige ervaring kan voorleggen, of spreek je vertrouwenspersoon of verantwoordelijke psychosociaal welzijn op het werk aan.
Call to action
Welke van bovenstaande signalen merk je bij je collega’s? En bij jezelf?
Wat heb je al ondernomen om te onderzoeken wat er spaak loopt en of dat dan thuis, op het werk, … is?
Als je weet wat er schort, welke zijn de acties die je zal nemen om er iets aan te doen?
Proost op duurzaam werken en leven!
Alies
Heeft dit artikel je iets bijgebracht? Laat het gerust weten via een commentaar of persoonlijke boodschap.
Deel ook dit artikel met je netwerk, je doet er hen, jezelf en mij een enorm plezier mee!
Ik zou het ook fijn vinden om je terug te zien op onze Facebookpagina. Daar vind je inspirerende tips, quotes, inzichten, artikels,... ivm loopbaan en business.
Wil je hier graag persoonlijk op werken en wens je daar wat ondersteuning bij? Aarzel dan niet om contact met me op te nemen.